گواهی سپرده بیت‌کوین در صف

به گزارش کارنا، ورود بیت‌کوین به بورس کالا در قالب گواهی سپرده، به یکی از مهم‌ترین بحث‌های اقتصادی سال‌های اخیر تبدیل شده است. طرحی که می‌تواند همزمان با کاهش ریسک‌ها و افزایش شفافیت، مسیر راه‌اندازی صندوق‌های ETF رمزارزی را هموار کند. با وجود فرصت‌های قابل‌توجه، تحقق این ایده منوط به رفع چالش‌های فقهی، حقوقی و فنی است و در صورت موفقیت، نقطه عطفی در مدرن‌سازی ساختار مالی کشور به شمار خواهد آمد.

در سال‌های اخیر، بحث ورود بیت‌کوین و دیگر رمزارز‌ها به بازار رسمی سرمایه ایران، ازجمله بورس کالا، به یکی از موضوع‌های داغ میان فعالان مالی، سیاستگذاران و نخبگان اقتصادی تبدیل شده است. طرح انتشار گواهی سپرده بیت‌کوین به عنوان راهکاری ممکن و کم‌ریسک‌تر برای تلفیق فضای رمزارز با بازار قانونی بورس مطرح شده است و اگر به درستی اجرا شود، می‌تواند نقطه عطفی در تحول ساختار مالی کشور باشد.

مبنای این طرح این است که بیت‌کوین به‌عنوان یک «کالا» در نظر گرفته شود و اوراقی به نام گواهی سپرده بر مبنای آن صادر شود. اوراقی که معادل مقدار مشخصی بیت‌کوین واقعی هستند. در این الگو، شرکت‌های ماینر یا شرکت‌هایی که دارای مجوز استخراج هستند بیت‌کوین فیزیکی را به بورس کالا تحویل می‌دهند، سپس بورس کالا نقش «کاستودین» یا نگهبان رسمی را برعهده می‌گیرد و دارایی را در کیف‌پول‌های سرد (cold wallet) نگه‌داری می‌کند.

پس از تایید دارایی و انطباق آن با شرایط، گواهی سپرده صادر شده و در بازار ثانویه قابل معامله می‌شود. در ادامه، این گواهی سپرده می‌تواند به دارایی پایه صندوق‌های قابل معامله (ETF) مبتنی بر بیت‌کوین تبدیل شود، به شکلی که سرمایه‌گذاران بتوانند واحد‌های این صندوق‌ها را خرید و فروش کنند بدون نیاز به نگهداری مستقیم بیت‌کوین یا مواجهه با پیچیدگی‌های فنی آن‌که همواره یکی از موانع ورود به بازار رمزارز‌ها بوده است.

آماده بودن زیرساخت‌ها برای ورود بیت‌کوین

یکی از نقاط قوت این مدل آن است که در چارچوب ابزار‌های شناخته‌شده بورس کالا ارائه می‌شود، یعنی زیرساخت قانونی و اجرایی برای عرضه گواهی سپرده کالایی در بورس کالا به‌صورت فعلی وجود دارد. این پیشینه می‌تواند کمک کند که چالش‌های فنی و حقوقی کمتری در مسیر راه‌اندازی گواهی سپرده رمزارز پیش آید. از سوی دیگر، گفته شده است انتشار این گواهی می‌تواند مسیر راه‌اندازی صندوق ETF بیت‌کوین را تسهیل کند، چراکه ابزار واسط یا پلی میان دارایی دیجیتال و بازار سرمایه خواهد بود.

این موضوع حتی از نگاه فقهی نیز یکی از دلایل مطرح‌شده است و برخی کارشناسان اعتقاد دارند این مدل قابلیت بررسی شرعی دارد و از آن جهت که مشابه سایر ابزار‌های کالایی است، موانع کمتری از جنبه شرعی ممکن است داشته باشد. براساس گزارش‌ها، حمایت بورس کالا و اختیارات شورای عالی بورس در تصویب ابزار‌های نوین مالی، احتمال عملیاتی شدن این طرح را بالا می‌دانند. با این حال، اجرای این طرح با چالش‌ها و ریسک‌هایی همراه است. اولین و بزرگ‌ترین چالش، مسائل فقهی و حقوقی است.

باید در کمیته فقهی مراجع ذی‌صلاح، حکم شرعی بیت‌کوین به‌عنوان یک دارایی قابل معامله تعیین شود و نوع مالکیت، جایگاه حقوقی و ضمانت‌ها روشن شوند. دوم، تعیین دقیق مرزبندی قانونی بین مقررات ارزی و مقررات کالا اهمیت دارد. سوم، موضوع امنیت فنی و تضمین انطباق دقیق بین دارایی واقعی و اوراق صادرشده حیاتی است. اگر تضمینی برای انطباق کامل وجود نداشته باشد، خطر تقلب، اختلاف دارایی یا بی‌اعتمادی بازار بالا خواهد رفت. چهارم، نقدشوندگی و اختلاف قیمت بین گواهی سپرده و قیمت بازار آزاد بیت‌کوین ممکن است ایجاد شود، به‌ویژه در روز‌های پر نوسان اگر بازار ثانویه فعال و عمیق نباشد، سرمایه‌گذاران ممکن است با کمبود خریدار مواجه شوند.

مزایای گواهی سپرده بیت‌کوین

با این وجود، فرصت‌ها و مزایای بالقوه این طرح قابل‌توجه است. تصویب گواهی سپرده بیت‌کوین می‌تواند معاملات رمزارز را از فضای غیررسمی به چارچوب شفاف و قانونی بازار سرمایه وارد کند و ریسک‌هایی مانند کلاهبرداری، مشکلات نگهداری یا بسته شدن حساب‌ها را کاهش دهد و اعتماد عمومی را افزایش دهد. ابزار جدید این امکان را فراهم می‌کند که سرمایه‌گذاران خرد و کلان بدون درگیری مستقیم با پیچیدگی‌های فنی و امنیتی وارد بازار رمزارز شوند. تنوع ابزار‌های مالی در بورس نیز با ورود این ابزار تقویت می‌شود و بازار سرمایه ایران به سمت مدرن‌تر شدن پیش می‌رود. همچنین می‌تواند تا حدی از خروج سرمایه به بازار‌های خارجی بکاهد، چراکه بخشی از تقاضا برای رمزارز به درون ساختار رسمی بازار داخلی کشانده می‌شود.

از نظر عملیاتی، گفته شده زیرساخت‌های لازم در بورس کالا تا حدی آماده است و اراده جدی برای پیشبرد این طرح وجود دارد. بورس کالا همچنین برنامه‌هایی برای توکنایز دارایی‌ها، یکپارچه‌سازی سامانه معاملات مشتقه و گواهی سپرده کالایی و ورود به صنعت بلاک‌چین در افق راهبردی خود در دست بررسی دارد. برخی از کارشناسان این حوزه گفته‌اند که امسال عرضه رمزارز در بورس کالا ممکن است آغاز شود و ابزار‌های مشتقه رمزارزی و صندوق‌های ETF مبتنی بر دارایی دیجیتال در دستور کار قرار دارند.

به‌طور کلی گواهی سپرده بیت‌کوین می‌تواند سکویی برای ورود رمزارز‌ها به بازار رسمی سرمایه ایران با مدیریت ریسک بیشتر، افزایش شفافیت و بهره‌مندی از ساختار قانونی بورس کالا باشد. اگر موانع فقهی و حقوقی حل شود و زیرساخت فنی به دقت اجرا شود، این طرح ممکن است تحول بزرگی در نحوه تعامل مردم با رمزارز‌ها و تنوع‌بخشی به ابزار‌های مالی کشور ایجاد کند. اما تا زمانی که ابعاد حقوقی، ضمانت‌های انطباق دارایی، نقدشوندگی بازار و ظرفیت عملیاتی به محک تجربه آزموده نشده باشد، طرح هنوز در مرحله‌ای حساس است و نیاز به پیگیری، شفاف‌سازی و آزمون تدریجی دارد.

منبع:بیت کوین