۰۷ اسفند ۱۴۰۳ - ۰۹:۲۸
کد خبر: ۱۱۷۶۷
به گزارش کارنا، بازار پرسود فروشندگان غیر نقد ماشین که حداقل سالی ۵۰ درصد سود می‌گیرند.
پانیذ رحیمی در گزارشی نوشت: شاید در شرایط تورمی کنونی، خرید اقساطی خودرو برای بسیاری از افراد گزینه‌ای مقرون‌به‌صرفه به نظر برسد؛ چرا که باوجود نرخ سود بالا در لیزینگ‌ها، این نرخ هنوز از تورم کمتر است. علی خسروانی، نایب‌رئیس اتحادیه فروشندگان خودرو تهران به توضیح چگونگی عملکرد لیزینگ‌ها و نحوه محاسبه سود اقساطی پرداخت و بیان کرد که لیزینگ‌ها برای تأمین منابع مالی از بانک‌ها استفاده کرده و با اعمال کارمزد‌های اضافی، نرخ سود مؤثر را تا سالانه ۴۸ درصد افزایش می‌دهند.
بررسی‌ها نشان می‌دهد که در حال حاضر بیش از ۸ مجموعه و پلتفرم مختلف در این زمینه فعالند. این مجموعه‌ها در ازای دریافت نیمی از قیمت خودرو (چه صفر و چه کارکرده)، چک صیادی، مدارک شناسایی، سکونتی و شغلی، و در برخی موارد ضامن، خودرو را به مشتریان تحویل داده و سند را به‌صورت رهنی در اختیار خود یا بانک می‌گذارند. فعالان بازار خودرو می‌گویند خریداران خودروی قسطی علاوه بر سود‌های بالای این معاملات (بعضا تا سالانه ۵۰ درصد)، باید مراقب فروشندگان غیرمعتبر هم باشند.
همچنین آنان توصیه می‌کنند که خریداران تنها از نمایندگی‌های مجاز و مراکز دارای جواز کسب خرید کنند. بررسی دقیق خودرو از نظر فنی و کارشناسی قبل از خرید برای جلوگیری از هرگونه کلاهبرداری و مشکلات احتمالی نیز از دیگر موضوعاتی است که فعالان بازار خودرو به خریداران خودرو‌های اقساطی توصیه می‌کنند.
فعالیت بیش از ۸ سایت فروش اقساطی خودرو
بررسی از وضعیت خرید و فروش اقساطی خودرو نشان می‌دهد در حال حاضر بیش از ۸ مجموعه، سایت و پیج اینستاگرامی هستند که در این بخش فعالیت می‌کنند و در ازای دریافت (اغلب) نیمی از قیمت خودرو صفر یا کار کرده و همچنین دریافت چک صیادی، مدارک شناسایی و سکونتی و همچنین مدارک شغلی و در برخی موارد با حضور ضامن خودرو را به افراد تحویل داده و سند را در رهن خود یا بانک نگه می‌دارند. ازجمله این پلتفرم‌ها می‌توان به کارنامه، ماشینچی، کیان‌خودرو، آرشا خودرو، مبین‌خودرو و همراه‌مکانیک اشاره کرد.
شرایط خاص پلتفرم‌های خودروی قسطی
نرخ تسهیلات اغلب این مجموعه‌ها ۳ تا ۴ درصد به ازای هر ماه اعلام شده که معادل ۳۶ تا ۴۸ درصد سود سالیانه است. اطلاعات دریافتی که در جدول ذکر شده، برای خودروی کوییک محاسبه شده است. طبق بررسی‌های «فرهیختگان»، تا اطلاع ثانوی ارائه خدمات فروش خودروی اقساطی توسط پلتفرم ماشینچی متوقف شده است.
پلتفرم اتو نیز متاسفانه با وجود پیگیری‌های صورت‌گرفته ، پاسخگویی تلفنی نداشت و اطلاعات آن در جدول نیامده است. اما در خصوص سایر پلتفرم‌ها آنطور که در جدول آمده، بین ۵۰ تا ۶۰ درصد از قیمت خودرو در ابتدا از مشتری دریافت می‌شود. برای مابقی قیمت خودرو، هر پلتفرم شرایط و خواسته‌های خاص خود را دارد و مشتری با یک تیپ قرارداد یا رویه استاندارد و مشابه از سوی این پلتفرم‌ها روبه‌رو نخواهد شد. مدت قرارداد‌ها معمولا از ۴ تا ۶ ماه تا ۲۴ ماه متغیر بوده و حتی ۳۶ ماه نیز وجود دارد.
در همه پلتفرم‌ها مالکیت خودرو به خریدار منتقل می‌شود، اما سند خودرو در رهن شرکت باقی می‌ماند. این قرارداد‌ها «اجاره به شرط تملیک» است، که به این معنی است که پس از پرداخت کامل اقساط، مالکیت خودرو به خریدار منتقل می‌شود. برخی از پلتفرم‌ها معمولا گردش حساب بانکی نیز از مشتری می‌خواهند و این گردش حساب ماهانه باید ۳ برابر مبلغ اقساط باشد.
بسیاری از اطلاعات جدول گزارش را در گفتگو با کارشناسان پلتفرم‌ها تهیه کرده، اما برخی از این داده‌ها به‌صورت آنلاین نیز در وبسایت این پلتفرم‌ها موجود است. برای مثال، در وبسایت پلتفرم «کیان‌خودرو» محاسبه آنلاین اقساط خودرو نیز امکان‌پذیر است. برای نمونه، به جز شرایط خاصی که این پلتفرم دارد، محاسبه آنلاین اقساط خرید خودرو از این پلتفرم نشان می‌دهد اگر خریدار قصد داشته باشد یک خودرو به قیمت ۶۰۰ میلیون تومان را خریداری کند، این پلتفرم ۳۰۰ میلیون تومان (۵۰ درصد کل قیمت) را وام می‌دهد. اگر فرضا تعداد اقساط را ۳۶ ماه یا ۳ سال در نظر بگیریم، فرد باید ماهانه ۱۳.۵ میلیون تومان قسط در ۳۶ ماه پرداخت کند که مجموع اقساط به ۴۸۸ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان خواهد رسید.
نرخ سود پلتفرم‌های خرید قسطی خودرو ۴۸ درصد
گفته شد که نرخ مؤثر سود دریافتی پلتفرم‌ها بعضا تا سالانه ۵۰ درصد نیز می‌رسد، این درحالی است که سود صندوق‌های درآمد ثابت حول و حوش ۳۰ درصد، سود سپرده‌های بانکی ۲۰ تا ۳۰ درصد و سود تسهیلات بانکی نیز حول و حوش ۲۳ تا ۲۵ درصد است. البته اعداد و ارقام در بازار‌های غیررسمی نسبتاً بالا بوده و معمولاً بالای نرخ تورم سالانه است. در این شرایط پرواضح است به اصطلاح بازاری‌ها، برای آنهایی که با پول نمی‌توانند کار کنند، اخذ وام و تسهیلات با نرخ سود‌های ۳۰ و ۴۰ درصدی می‌تواند آنها را از زندگی ساقط کند.
اما در بازار تحلیل متفاوتی وجود دارد و بازاری‌ها می‌گویند در این شرایط تورمی حتی اعداد عجیب‌وغریب ۴۰ تا ۵۰ درصدی هم، چون به اندازه تورم بوده، برای افراد مقرون‌به‌صرفه است. علی خسروانی، نایب‌رئیس اتحادیه فروشندگان خودرو تهران درباره مزایا و معایب خرید و فروش اقساطی خودرو می‌گوید: «اولاً، در شرایط تورمی، این خرید برای بسیاری از افراد مقرون‌به‌صرفه است. در ابتدا باید به این نکته اشاره کنیم که نرخ سود پول در بازار‌های غیررسمی ایران بسیار بالاست.
به‌طور خاص، لیزینگ‌های دولتی و بانکی که اکثراً طرف قرارداد ما هستند، نرخ مؤثرشان حدود ۴۸ درصد است. اگر به شما گفته شود که نرخ سود ۲۶ درصد یا ۲۸ درصد است، می‌توانم ثابت کنم که این حرف نادرست است. این مؤسسات چگونه عمل می‌کنند؟ به‌عنوان مثال، وقتی شما درخواست وام یک میلیارد تومانی می‌دهید، نرخ سود را براساس یک میلیارد محاسبه می‌کنند، اما در عمل به شما تنها ۷۱۵ میلیون تومان پرداخت می‌شود. یعنی حدود ۳۰ درصد از وام را تحت عنوان «توسعه بازار» از شما کم می‌کنند. بنابراین، نرخ مؤثر این لیزینگ‌ها حدود ۴۸ درصد است.»
پلتفرم‌ها و لیزینگ‌ها چطور کار می‌کنند؟
درخصوص اینکه پلتفرم‌ها و لیزینگ‌ها چطور کار می‌کنند، خسروانی می‌گوید: «بانک‌ها خودشان برای تأمین منابع مالی لیزینگ‌ها از بانک‌های دیگر استفاده می‌کنند و خود این بانک‌ها از لیزینگ‌ها حدود ۱۰ درصد سود می‌گیرند. طبق مصوبه شورای پول و اعتبار، نرخ سود تسهیلات باید ۲۳ درصد باشد، اما بانک‌ها به‌منظور دور زدن این مصوبه، از روش‌هایی مانند کارمزد‌های بازاریابی و هزینه‌های اضافی استفاده می‌کنند تا به نرخ مؤثر بالاتری دست یابند.
درنهایت، نرخ مؤثر سود تسهیلات، حتی از نرخ مصوبه شورای پول و اعتبار، به ۴۸ درصد می‌رسد. در این شرایط، اگر شرکتی بخواهد فروش اقساطی داشته باشد، باید نرخ سود بالاتری اعمال کند. چرا؟ چون بانک‌ها و صندوق‌های بورسی در حال حاضر نرخ سود بالاتری دارند، و شرکت‌ها برای جبران هزینه‌های خود، باید از نرخ‌های بالاتر سود استفاده کنند.»
خسروانی تکمیل کرد: «اگر تولیدکننده‌ای بخواهد کالای خود را به‌صورت اقساطی بفروشد، قسمتی از این سود را از مشتری می‌گیرد و قسمتی دیگر را از محل فروش کالا جبران می‌کند. برای مثال، در بسیاری از خودرو‌های چینی یا مونتاژی، قیمت کارخانه‌ای یک خودرو مثلاً ۲ میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان است، اما قیمت بازار آن ۲ میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان. تولیدکننده این تفاوت را از طریق فروش اقساطی جبران می‌کند و در نتیجه، قیمت نقدی خودرو کاهش نمی‌یابد.
در شرایط تورمی، که مردم انتظار افزایش قیمت‌ها را دارند، این نوع خرید خودرو متقاضی بیشتری پیدا می‌کند، زیرا افراد می‌بینند که حتی با نرخ سود ۴۸ درصد، این نرخ از تورم کمتر است و بنابراین خرید اقساطی همچنان مقرون‌به‌صرفه به نظر می‌آید. اما در شرایطی که بازار به‌طور کلی ثبات دارد و قیمت‌ها افزایش زیادی ندارند، تقاضا برای خرید اقساطی خودرو کاهش می‌یابد، زیرا در این وضعیت افراد تمایل بیشتری به سرمایه‌گذاری در بازار‌های دیگر مانند بورس دارند.»
اجاره به شرط تملیک گزینه منطقی در خرید اقساطی
نایب‌رئیس اتحادیه فروشندگان خودرو تهران درباره شیوه انعقاد قرارداد تصریح کرد: «موضوع سند خودرو در قرارداد‌های فروش اقساطی و اجاره به شرط تملیک، برای بسیاری از افراد سؤال‌برانگیز است. در برخی از این قرارداد‌ها سند خودرو در گروی بانک می‌ماند. برخی دیگر از شرکت‌ها نیز از روش‌های مختلف برای فروش اقساطی استفاده می‌کنند. یکی از روش‌های رایج، فروش اقساطی یا وعده‌دار است که در آن کالا به مشتری تحویل داده می‌شود، اما پرداخت مبلغ آن به‌طور کامل در آینده صورت می‌گیرد. به این مدل، فروش سلف هم می‌گویند که در آن مشتری ابتدا بخشی از مبلغ را پرداخت می‌کند و مابقی را در موعدی مشخص در آینده پرداخت می‌کند.»
وی افزود: «برای مثال در بازار محصولات کشاورزی باغداران معمولاً محصول خود را پیش‌فروش می‌کنند و در ازای دریافت پول پیش از برداشت محصول، آن را به مشتریان تحویل می‌دهند. این روال در بسیاری از بخش‌های تجاری رایج است. در این مدل، ممکن است برای پرداخت‌های مدت‌دار قیمت کالا بیشتر از قیمت نقدی باشد. به‌طور مثال، اگر یک کالا یک میلیارد تومان قیمت نقدی داشته باشد، در صورت پرداخت اقساطی، قیمت آن به یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان می‌رسد. این تغییر قیمت به دلیل تأخیر در پرداخت است و به‌عنوان «ربا» تلقی نمی‌شود، زیرا در این حالت، قیمت کالا برای مشتری متفاوت محاسبه می‌شود، نه اینکه بر اساس مبلغ بدهی سود اضافه شود. در واقع، وقتی مبلغ کالا متفاوت می‌شود، از نظر شرعی مشکلی به‌عنوان ربا وجود ندارد.»
او ادامه داد: «در قرارداد‌های اجاره به شرط تملیک، برخی شرکت‌ها که با بانک‌ها همکاری دارند، سند خودرو را در گروی بانک می‌گذارند. در این موارد، اگر پرداخت‌ها به‌موقع انجام نشود، بانک حق دارد خودرو را توقیف کند و آن را به قیمت روز بفروشد تا مطالبات خود را وصول کند. این فرایند معمولاً توسط دادگاه انجام می‌شود.
در این حالت، مشتری می‌تواند از بخش باقی‌مانده پول خود پس از فروش خودرو بهره‌برداری کند، اما اگر مبلغی باقی نماند، آن پول به حساب صندوق دادگستری واریز می‌شود. در قرارداد‌های اجاره به شرط تملیک، حقوق دو طرف کاملاً مشخص است و قوانین دقیق‌تری برای طرفین در نظر گرفته می‌شود. به‌طور مثال، اگر شخصی سه قسط خود را پرداخت نکند، قرارداد ممکن است به‌صورت قانونی فسخ و خودرو توقیف شود. در این نوع قرارداد، حقوق هر دو طرف به‌طور واضح مشخص می‌شود و راه‌حل‌های قانونی برای مشکلات پیش‌آمده وجود دارد.»
مراقب کلاهبرداران باشید
خسروانی درباره اینکه بهتر است خودروی صفر خریداری شود یا کارکرده گفت: «در خرید خودرو، فرقی ندارد که خودرو صفر باشد یا دست دوم. نکته‌ای که باید توجه داشت این است که مردم از مراکز معتبر و دارای پروانه کسب خرید کنند. متأسفانه بسیاری از افراد در دام فروشندگان غیرمعتبر و فاقد پروانه کسب می‌افتند.
این افراد ممکن است مبلغی به‌عنوان پیش‌پرداخت از خریدار دریافت کنند و پس از آن، جای خود را تغییر دهند یا به‌طور کلی کلاهبرداری کنند. مناطقی مانند ستارخان، تهرانپارس و عبدل‌آباد شاهد چنین مشکلاتی‌اند؛ بنابراین مردم باید از مراجعه به مراکز معتبر و دارای پروانه کسب اطمینان حاصل کنند.»
وی افزود: «در هنگام خرید خودرو، توصیه می‌شود خرید خود را با دقت بررسی کنید. ابتدا باید از فروشنده بخواهید شرایط قرارداد را به‌طور شفاف توضیح دهد، مثلاً اینکه خودرو از نظر فنی سالم باشد و یا هیچ‌گونه تصادف و رنگ‌کردگی نداشته باشد. همچنین، قبل از تحویل خودرو، حتماً آن را توسط یک کارشناس معتبر بررسی کنید تا خیالتان از بابت صحت اطلاعات راحت باشد.»
نایب‌رئیس اتحادیه فروشندگان خودرو تهران درباره لزوم توجه به جواز کسب توسط مشتری ادامه داد: «برای اطمینان از معتبر بودن مرکز فروش، مردم می‌توانند به اتحادیه‌ها یا سازمان‌های نظارتی مربوطه مراجعه کنند. مراکز دارای پروانه کسب تحت نظارت اتحادیه‌ها هستند و در صورت بروز هرگونه تخلف، می‌شود به سرعت پیگیری کرد.
درصورتی‌که تخلفی از سوی این مراکز صورت گیرد، اتحادیه می‌تواند از ادامه فعالیت آنها جلوگیری کند. اما مراکزی که فاقد پروانه کسبند، هیچ نظارتی بر فعالیت آنها وجود ندارد و در صورت بروز مشکل، مردم نمی‌توانند به مراجع قانونی و رسمی مراجعه کنند. بسیاری از این مراکز شماره‌های شخصی کارشناسان را برای تماس ارائه می‌دهند و هیچ مرجع رسمی برای پیگیری شکایات وجود ندارد.»
پرداخت پیش‌قسط و چک هم‌زمان با دریافت خودرو
خسروانی سپس عنوان کرد: «یک نکته مهم دیگر این است که هنگام خرید خودرو، باید پول و چک‌های اقساط هم‌زمان با تحویل خودرو پرداخت شوند. تنها نمایندگی‌های مجاز شرکت‌های خودروساز، که در سایت‌های رسمی آنها ذکر شده، مجاز به فروش خودرو به‌صورت اقساطی هستند. این نمایندگی‌ها به‌طور معمول، تحویل خودرو را در همان روز یا مدت زمان کوتاه انجام می‌دهند، اما برخی از فروشندگان غیرمجاز ممکن است وعده تحویل خودرو را برای ماه‌ها به تعویق بیاندازند که این امر نیز مشکوک است.»
وی در پایان درباره فرایند خرید اقساطی خودرو یادآور شد: «درصورتی‌که قصد خرید خودرو به‌صورت اقساطی را دارید، باید توجه داشته باشید فروشنده ابتدا باید مدارک شما را برای تأسیس قرارداد به بانک یا لیزینگ ارسال و تأییدیه لازم را از بانک دریافت کند. سپس می‌توانید خودرو را با توجه به میزان اعتبار خود دریافت کنید. درنهایت با توجه به نرخ بالای سود بانکی و صندوق‌های سرمایه‌گذاری در ایران، اگر فروشنده‌ای نرخ سود بسیار پایین‌تر از معمول پیشنهاد دهد، باید نسبت به این موضوع شک کرد و تحقیق بیشتری انجام داد. اگر نرخ سود اعلامی ماهانه کمتر از ۳ درصد باشد، احتمالاً محاسبات سود دچار ایراد یا تفاوت‌هایی است که باید بررسی شود.»
منبع: فرهیختگان
برچسب ها:
ارسال نظر