سقوط آزاد تولید خودرو در ایران / رکود غافلگیرکننده رشد خودروسازان + نمودار

به گزارش کارنا، طبق گزارشی که خودروسازان به سازمان بورس ارائه داده و در سامانه کدال منتشر شده است، سه خودروساز بزرگ کشور در چهارمین ماه از سال با رشد محدود تولید خودروی سواری نسبت به خردادماه مواجه بوده‌اند با این حال تولید چهارماهه این خودروسازان ۱۷.۵ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل کمتر شده است. البته رشد ۶.۵ درصدی تولید خودروی سواری در تیرماه نسبت به خرداد نه به علت بهبود شرایط در این ماه بلکه به دلیل رکودی است که در خردادماه ثبت شده بود. در سومین ماه از سال تولید خودروی سواری به کف یک‌ساله خود رسیده بود و دیگر آمار‌ها مانند شامخ نیز که توسط اتاق بازرگانی ایران منتشر می‌شود نیز نشان می‌داد که خردادماه رکودی‌ترین ماه از ابتدای ثبت نظرسنجی شامخ یعنی از سال ۹۷ تاکنون بوده است.

اگر در تیرماه شاهد کمی رشد نسبت به خرداد هستیم موضوع عجیبی نیست و نشان از بهبود وضعیت نیز ندارد چراکه اگر خرداد و فروردین (به دلیل تعطیل بودن نیمی از آن) را از معادلات کنار بگذاریم، تولید خودروی سواری در تیر نسبت تمام ماه‌های یک سال پیش از آن کمتر بوده است؛ بنابراین می‌توان گفت که به‌رغم رشد ثبت شده تولید خودروی سواری همچنان در رکود عمیقی به سر می‌برد؛ بنابراین رشد ماهانه تولید خودرو را می‌توان به نوعی سراب آماری در نظر گرفت.

موضوع بلاتکلیفی در قیمت‌ گذاری خودرو را می‌توان از مهم‌ترین علل افت تولید در چهارماه امسال محسوب کرد. از ابتدای سال جاری خودروسازان انتظار اعمال اصلاح قیمت را داشتند، اما فصل بهار در شرایطی به پایان رسید که هنوز تکلیف قیمت‌های جدید خودرو مشخص نبود. تیرماه نیز ماه اوج‌گیری اختلافات و تنش‌ها حول موضوع قیمت‌گذاری بود. به طوری که هیات‌مدیره بزرگ‌ترین خودروساز کشور اواخر خردادماه رشد ۲۲.۳ درصدی (به طور میانگین) محصولات خود را مصوب کرد و سپس وزارت صمت این میزان رشد قیمت را غیرقانونی تعبیر کردند.

پس از آن این وزارتخانه رشد ۱۵درصدی قیمت رسمی خودرو را برای هر سه خودروساز بزرگ کشور ابلاغ کرد. در طی چهارمین ماه از سال تقابل بین خودروساز و سیاستگذاران به اوج خود رسید که این موضوع می‌تواند از علل افت تولید چهارماهه باشد.

قطعی‌های مکرر برق طی چهارماه گذشته را نیز می‌توان به عنوان دومین علت افت تولید در نظر گرفت. البته ایران‌ خودرو تا حد قابل‌توجهی توانسته انرژی مورد نیاز خود را از طریق نیروگاه خود تامین کند، اما این موضوع می‌تواند دو خودروساز دیگر را به شدت تحت‌تاثیر قرار داده باشد کمااینکه افت تولید در سایپا و پارس‌خودرو در چهارماهه امسال چندین برابر ایران‌خودرو بوده است. همچنین اخباری در مورد وجود مشکل در تامین قطعه این دو خودروساز به گوش می‌رسد.

از دیگر عوامل موثر بر این افت می‌توان به مشکلات مربوط به تامین ارز اشاره کرد. تخصیص ارز از ابتدای امسال به کندی انجام شده و با توجه به حذف ارز نیمایی و شناورسازی ارز تجاری که زمستان سال گذشته رخ داد، تامین ارز در چهارماهه امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته برای خودروسازان سخت‌تر و گران‌تر شده است. از تعطیلات تابستانی خودروسازان نیز به عنوان آخرین فاکتور می‌توان یاد کرد. طی جنگ تحمیلی ۱۲ روزه خودروسازان یک بار تعطیلات تابستانی ۷ روزه را اعلام کردند، اما بار دیگر هم در تیرماه برای تعمیرات لازم برای خط تولید این تعطیلات اجرایی شد.

جزئیات تولید خودروسازان

بنابر آمار منتشرشده در سایت کدال، سه خودروساز بزرگ کشور در چهار ماه ابتدایی سال مجموعا ۲۳۵ هزار و ۴۷ دستگاه خودروی سواری تولید کرده‌اند. این رقم در مدت مشابه سال گذشته ۲۸۴ هزار و ۸۴۷ دستگاه بود؛ بنابراین خودروسازان در این مدت زمان ۴۹ هزار و ۸۰۰ دستگاه معادل ۱۷.۵ درصد خودروی سواری کمتری تولید کرده‌اند.

ایران خودرو از ابتدای سال تا انتهای تیرماه ۱۵۶ هزار و ۶۱۹ دستگاه محصول سواری را به تولید رسانده است. این شرکت در چهارماه ابتدایی سال گذشته، ۱۶۱ هزار و ۵۶۸ دستگاه تولید داشت؛ بنابراین تیراژ این شرکت در مدت زمان یاد شده نسبت به مدت مشابه سال گذشته افت چهار هزار و ۹۴۹ دستگاهی معادل ۳ درصد را تجربه کرده است.

در این بین بیشترین تولید آبی‌پوشان جاده مخصوص به گروه پژو اختصاص دارد که در حال حاضر فقط پژو ۲۰۷ را از این خانواده به تولید می‌رسد. این شرکت در بازه زمانی تحت بررسی، ۴۸ هزار و ۴۸۳ دستگاه پژو تولید کرده است. با توجه به تولید ۶۵ هزار و ۸۸۸ دستگاهی خانواده پژو در چهارماهه سال گذشته، ایران خودرویی‌ها در تولید اعضای این خانواده افت ۲۶.۴ درصدی د اشته‌اند.

در بین دیگر محصولات ایران خودرو، گروه سورن تیراژ ۴۲ هزار و ۴۵۲ دستگاهی را در چهار ماه ابتدایی امسال از خود به جا گذاشته است. با در نظر گرفتن تیراژ ۲۷ هزار و ۸۶۴ دستگاهی این گروه خودرویی در مدت مشابه سال گذشته، ایران خودرویی‌ها توانسته‌اند تولید در این گروه را ۵۲.۳ درصد افزایش دهند.

همچنین ایران خودرو اعلام کرده طی این مدت ۲۵ هزار و ۱۳۴ دستگاه دنا را به تولید رسانده است. با توجه به تیراژ ۲۷ هزار و ۱۷۷ دستگاهی این خودرو در مدت مشابه سال پیش، تولید دنا کاهش ۷.۵ درصد کاهش را تجربه کرده است.

دیگر محصول ایران خودرو به نام رانا در مجموع در آمار چهار ماهه تیراژ دوهزار و ۷۸۲ دستگاهی را ثبت کرده است. این خودرو در چهار ماهه سال پیش، به میزان ۶ هزار و ۳۷۱ دستگاه تولید شده بود بنابراین تولید این محصول با افت ۵۶.۳ درصدی مواجه بوده است.

علاوه بر این ایران خودرویی‌ها طی چهار ماه گذشته هفت هزار و ۴۹ دستگاه هایما را مونتاژ کرده‌اند، این در حالی است که در مدت مشابه ۱۴۰۳، تیراژ این مونتاژی چینی چهار هزار و ۴۶۸ دستگاه بود. بر این اساس تولید این خودروی مونتاژی رشد ۵۷.۸ درصدی داشته است.

طبق آمار منتشره در کدال، ایران خودرو در مدت زمان یاد شده ۲۴ هزار و ۳۲۴ دستگاه تارا تولید کرده است. این خودروساز در چهار ماهه سال گذشته به میزان ۲۱ هزار و ۶۸۷ دستگاه از این محصول را به تولید رسانده بود؛ بنابراین تولید تارا در این مدت زمان رشد حدود ۱۲ درصدی داشته است. در آمار تولید ایران خودرو آیتمی به نام خودرو‌های تولیدی تجاری نشده سایت‌ها وجود دارد که به خودرو‌های ناقص اشاره داشته و عدددرج‌شده در مقابل آن، هزار و ۴۳۳ دستگاه است. همچنین بخش دیگری به نام «دیگر محصولات» تعریف شده که تولید ایران‌خودرو در این بخش ۶ هزار و ۳۹۵ دستگاه بوده است.

اما سایپا به عنوان دومین خودروساز بزرگ کشور، در چهار ماه گذشته ۵۶ هزار و ۲۱۸ دستگاه خودروی سواری تولید کرده که این رقم در مدت مشابه پارسال به میزان ۸۹ هزار و ۹۲۶ دستگاه بوده است؛ بنابراین در این مدت زمانی نارنجی پوشان جاده مخصوص ۳۳ هزار و ۷۰۸ دستگاه، معادل ۳۷.۵ درصد کمتر، تولید خودروی سواری داشته‌اند.

بیشترین حجم از سبد محصولات این شرکت در چهار ماه ابتدایی سال به خانواده ایکس ۲۰۰ (تیبا، کوئیک و ساینا) اختصاص داشته است. طبق اعلام سایپا این شرکت در این مدت ۴۴ هزار و ۸۸۲ دستگاه خودرو از این گروه تولید کرده است. این رقم در مدت مشابه سال پیش ۷۰ هزار و ۹۶۶ دستگاه بوده است، بنابراین در این مدت زمان تولید این محصولات سایپا به میزان قابل‌توجه ۳۶.۷ درصد کمتر شده است.

سایپا همچنین در مدت مذکور ۱۱ هزار و ۳۳۶ دستگاه از خانواده شاهین را به تولید رسانده است. این در حالی است که چهار ماه ابتدایی پارسال تیراژ شاهین ۱۸ هزار و ۹۶۶ دستگاه بود؛ بنابراین تولید شاهین در این بازه کاهش حدود ۴۰ درصدی داشته است. دومین خودروساز بزرگ ایران در بازه زمانی تحت بررسی تنها همین دو گروه خودرویی را به تولید رسانده است.

پارس‌خودرو نیز در چهارماهه امسال، ۲۲ هزار و ۲۱۰ دستگاه محصول سواری را به تولید رسانده است. در مقایسه با تیراژ ۳۳ هزار و ۳۵۳ دستگاهی مدت مشابه پارسال، تولید این شرکت ۱۱ هزار و ۱۴۳ دستگاه معادل ۳۳.۴ درصد کمتر شده است.

پارس‌خودرو در از ابتدای سال جاری تا انتهای تیرماه تنها سهند و گروه Q۲۰۰ را به تولید رسانده است. طبق گزارش ارسالی به بورس، گروه Q۲۰۰ پارس خودرو تیراژ ۱۸ هزار و ۳۴۱ دستگاهی در چهار ماه گذشته داشته که نسبت به همین بازه زمانی در سال ۱۴۰۳ با تیراژ ۲۵ هزار و ۷۱۰ دستگاهی، از افت ۲۸.۷ درصدی تولید این گروه خودرویی حکایت دارد.

خودروساز سوم ایران همچنین در چهار ماه ابتدایی سال سه‌هزار و ۸۶۹ دستگاه سهند را به تولید رسانده است. سهند در مدت مشابه سال گذشته تنها ۶۹۲ دستگاه تولید شد. پارس‌خودرویی‌ها در چهارماه ابتدایی سال جاری تنها همین دو گروه خودرویی را تولید کردند این در شرایطی است که در مدت مشابه سال قبل آنها هزار و ۲۳۴ دستگاه کوییک معمولی و پنج هزار و ۷۱۷ دستگاه ساینا S را نیز تولید کرده بودند، اما اکنون تولید این خودرو‌ها به صفر رسیده است.

تولید ماهانه خودرو

تولید خودروی سواری در تیرماه امسال نسبت به خرداد با کمی رشد مواجه بوده که همان‌طور که اشاره کردیم این به دلیل تولید در کف یک‌ساله در سومین ماه از سال بوده است. بر این اساس خودروسازان در تیرماه ۵۵ هزار و ۱۱۷ دستگاه خودروی سواری تولید کرده‌اند، این در شرایطی است که این رقم در خرداد ماه به ۵۱ هزار و ۷۲۵ دستگاه می‌رسید؛ بنابراین تولید ماهانه خودروسازان طی یک ماه گذشته سه هزار و ۳۹۲ دستگاه معادل ۶.۵ درصد افزایش یافته است.

ایران خودرو به عنوان بزرگ‌ترین خودروساز کشور در خرداد ماه ۳۵ هزار و ۳۴۳ دستگاه تولید خودروی سواری داشته است. تیراژ تیر این خودروساز به ۳۸ هزار و ۶۶۵ دستگاه می‌رسد، بنابراین آبی پوشان جاده مخصوص در این مدت زمان رشد سه‌هزار و ۳۲۲ دستگاهی و ۹.۴ درصدی در تولید خودروی سواری داشته‌اند.

سایپا نیز تولید ۱۲ هزار و ۱۰۵ دستگاهی در ماه ابتدایی تابستان داشته که در مقایسه با تیراژ ۱۱ هزار و ۷۸۵ دستگاهی خرداد رشد تنها ۳۲۰ دستگاهی و ۲.۷ درصدی را به خود می‌بیند.

همچنین پارس خودرو که تولید ۴ هزار و ۵۹۷ دستگاهی در خرداد ماه داشت، طی ماه گذشته ۴ هزار و ۳۴۷ دستگاه خودروی سواری تولید کرده تا تنها خودروسازی باشد که در تیرماه نیز نسبت به خرداد افت تولید داشته است گرچه این افت محدود بوده و به ۲۵۰ دستگاه و ۵.۴ درصد می‌رسد.

منبع: دنیای اقتصاد