سایه ترس در بورس تهران

به گزارش کارنا، بازار سهام دهمین روز متوالی مثبت خود را با صف‌های خرید آغاز کرد، اما به‌تدریج روند معکوس در پیش گرفت و پایان سختی را به ثبت رساند. هرچند مجموع این زدوخورد‌های معاملاتی به تغییر نزدیک به صفر شاخص کل انجامید، اما عمده سهام با آخرین معاملات منفی روز گذشته را تمام کردند. ارزش معاملات خرد به ۱۰ هزار میلیارد تومان نزدیک شد که در صورت تکرار می‌تواند این فضای منفی را تغییر دهد. اکنون بسیاری نگران منفی شدن قیمت پایانی حدود دوسوم نماد‌های بورس در معاملات دیروز هستند که عدم ورود نقدینگی جدید به معنای پایان یافتن صعودی است.

دیروز بیش از ۴۰۰ میلیارد تومان سرمایه خرد از بازار سهام خارج شد و در مقابل بیش از ۸۵۰ میلیارد تومان جذب صندوق‌های طلا شد. روزنامه ایران اخیراً در مطلبی با عنوان «چرا رابطه بازار‌های سهام و ارز وارونه شد؟» به این مسأله پرداخته بود که چگونه همبستگی مثبت تاریخی بورس و دلار در ماه‌های اخیر منفی شده است. روز گذشته نیز به نظر می‌رسید فضایی از همین جنس در حال تکرار بود؛ با رشد قیمت‌ها در بازار ارز و طلا، معامله‌گران بورسی دست به ماشه و فروشنده شدند.

عدم تقارن اطلاعاتی به حدی بین سرمایه‌گذاران نسبت به سیاستمداران افزایش یافته که باعث می‌شود بورس‌بازان بیش از آنکه به تحلیل‌های خود توجه کنند، نگاهشان معطوف به بازار‌های موازی به عنوان دماسنج‌های سیاسی کشور باشد. سهامداران تصور می‌کنند اطلاعاتی در اختیار معامله‌گران بازار ارز و طلاست و «احتمالاً آنها خبر دارند»؛ پس اگر تغییر جهتی برای رشد دلار می‌آید، سرمایه‌گذار بورسی نگران و از بازار خارج می‌شود. این مسأله که ادبیات گسترده‌ای در اقتصاد رفتاری دارد تحت عنوان «رفتار توده‌وار» شناخته می‌شود و اشاره می‌کند به زمانی که در شرایط نااطمینانی و ترس، عملکرد یک گروه از افراد چگونه به صورت فراگیر بر رفتار توده افراد اثر می‌گذارد.

تا زمانی که این نامتوازن بودن اطلاعات اصلاح نشود، می‌توان انتظار داشت که بازار سهام با هر خبری به‌سرعت رنگ عوض کند و به صورت جنون‌آمیزی تغییر مسیر دهد.

در جریان معاملات دیروز بازار سهام، شاهد یکی از پرتلاطم‌ترین روز‌های معاملاتی هفته بودیم. شاخص کل با شروعی نسبتاً مثبت کار خود را آغاز کرد، اما در پایان، بسیاری از نماد‌ها با فشار فروش همراه شدند تا روز با پایانی منفی به پایان برسد. این تغییر جهت در میانه روز، بازتابی از نبرد سنگین میان خریداران و فروشندگانی بود که در محدوده‌های کلیدی تکنیکال به صف ایستاده بودند.

با نزدیک شدن شاخص به سطوح مقاومتی مهم، احتیاط در رفتار معامله‌گران افزایش یافت. این سطوح که از منظر تکنیکال نقاط حساسی به شمار می‌روند، سبب شد تا بخشی از فعالان بازار با هدف شناسایی سود، پس از حدود ۱۰ روز رشد متوالی، به سمت فروش متمایل شوند.

همین مسأله فشار عرضه را افزایش داد و بر روند کلی بازار تأثیر منفی گذاشت.

در همین حال، نیم‌نگاهی به بازار ارز نیز خالی از اهمیت نبود. روند صعودی نرخ ارز در روز‌های اخیر، هرچند در نگاه اول می‌تواند به نفع برخی شرکت‌های صادرات‌محور باشد، اما از منظر روانی، نوعی سیگنال منفی به بازار مخابره کرد. این سیگنال‌ها، با افزایش ابهامات در فضای اقتصادی و سیاسی کشور، بر انتظارات سرمایه‌گذاران سایه افکند.

از سوی دیگر، نرخ بهره همچنان در سطوح بالایی قرار دارد. این موضوع نه‌تنها هزینه تأمین مالی شرکت‌ها را افزایش داده، بلکه برای سرمایه‌گذاران حقیقی نیز ورود به بورس را از منظر هزینه فرصت با تردید مواجه کرده است. زمانی که سود سپرده‌های بانکی در سطوح بالا باقی می‌ماند، انگیزه برای پذیرش ریسک بازار سرمایه کاهش می‌یابد.

علاوه بر عوامل ذکرشده، همچنان ابهاماتی جدی در خصوص رشد سودآوری شرکت‌ها وجود دارد. ناترازی‌های ساختاری بویژه در حوزه انرژی، باعث شده تا برخی صنایع بزرگ با محدودیت یا حتی توقف فعالیت مواجه شوند. در این شرایط، ارزیابی واقعی از سودآوری آینده شرکت‌ها دشوار شده و همین عامل به یکی از موانع رشد پایدار بازار تبدیل شده است.

در نهایت باید اذعان کرد که دیگر دوران خرید «هر سهمی» گذشته است. بازار سرمایه وارد فازی شده که در آن صرف تحلیل و شناخت عمیق نسبت به وضعیت شرکت‌ها، صنایع و متغیر‌های کلان اقتصادی می‌تواند سرمایه‌گذاران را به بازدهی مطلوب برساند. این واقعیت، اگرچه نشانه بلوغ نسبی بازار است، اما در کوتاه‌مدت مانعی جدی بر سر راه رشد یکنواخت و هم‌زمان همه نماد‌ها محسوب می‌شود.

در مجموع، بازار سهام در وضعیت «انتخاب‌محور» قرار گرفته است؛ جایی که سرمایه‌گذاران برای موفقیت باید دقیق‌تر، هوشمندانه‌تر و محتاط‌تر عمل کنند. هرچند نشانه‌هایی از تحرکات مثبت در برخی گروه‌ها دیده می‌شود، اما پایداری این تحرکات منوط به رفع ابهامات کلان و بهبود شرایط زیرساختی بازار است.

در پایان معاملات دیروز ۶۳ درصد نماد‌ها معادل حدود ۵۰۰ شرکت در قیمت‌های منفی معامله شدند که احتمال نزولی شدن معاملات امروز را بیشتر نشان می‌دهد. اما اگر ارزش معاملات بالا بماند، چرخش روند به سوی مثبت دور از انتظار نیست. با این حال، فعالان بازار سهام حتماً نظاره‌گر بازار‌های موازی به‌ویژه ارز و طلا برای تصمیم‌گیری خواهند بود.

منبع:ایران جیب