اثر مکانیسم ماشه در بازار فولاد ایران

به گزارش کارنا، بازار فولاد ایران زیر سایه خبر فعال‌شدن «مکانیسم ماشه» وارد مرحله‌ای بی‌ثبات شده است؛ افزایش قیمت میلگرد و شمش در بورس کالا در هفته‌های اخیر نشان می‌دهد که نگرانی‌ها از تشدید تحریم‌ها و اثرات آن بر صادرات و هزینه تولید، بر معاملات بورس کالا سنگینی می‌کند. از این رو باتوجه به آینده مبهم وضعیت اقتصادی کشور و صنعت فولاد معاملات شمش بورسی در روز دوشنبه ۳۱ شهریورماه افزایش یافت و ۸۸درصد از شمش‌های عرضه شده به فروش رسید.

بازار فولاد در وضعیتی است که فعالان اقتصادی منتظر تاثیر اسنپ‌بک و تصمیم‌های دولت هستند، اما در عین حال حرکت خود را آغاز کرده‌اند. از هفته‌های گذشته صادرات شمش و سایر محصولات فولادی به بازار‌های غیرسنتی، به‌ویژه افغانستان، آغاز شده و این روند در حال گسترش است. اسنپ‌بک آثار متعددی بر صنعت و بازار خواهد داشت که افزایش نرخ ارز، افزایش نرخ بهره، کاهش سرمایه‌گذاری، فرار سرمایه و افزایش بیکاری ازجمله نتایج اسنپ‌بک به حساب می‌آیند.

با بروز این اثرات، تولید فولاد کاهش خواهد یافت، اما قیمت آن افزایش می‌یابد، چراکه نقطه سربه‌سر هزینه‌های تولید بالاتر می‌رود. اگر ارز حاصل از صادرات میلگرد، لوله و پروفیل به تالار دوم انتقال یابد، مواد اولیه بالادستی مانند شمش و گندله کاهش قیمت نخواهند داشت. اما اگر این انتقال انجام نشود، با توجه به تحریم‌ها و مشکلات صادرات گندله، احتمال رکود بازار گندله وجود دارد.

دولت اکنون در آزمونی دشوار قرار دارد؛ این آزمون، صرفا مساله اقتصاد ایران نیست بلکه آزمونی در جهت آن چیزی است که دولت «وفاق» می‌نامد. در کشور‌های دیگر که با مشکلات اقتصادی مواجه‌اند، دولت‌ها با بخش خصوصی و عمومی به‌صورت توأمان وارد مذاکره، تعریف راهکار و همکاری شده‌اند. آزمون اصلی دولت همین نحوه برخورد با تحریم‌ها بوده و فقط خود تحریم زا شامل نمی‌شود. دولت می‌تواند این تهدید را به فرصت تبدیل کند، در غیر این صورت پیامد‌ها پیش‌بینی‌ناپذیر خواهند بود، چرا که بخش خصوصی بدون برنامه صرفا به دنبال حفظ بقا خواهد بود.

خودکفایی فولادی‌ها زیر سایه ماشه

فعال شدن مکانیسم ماشه بازار فولاد ایران را در فشار جدی اقتصادی، کاهش صادرات، افزایش هزینه تمام‌شده و چالش تامین مواد و فناوری فرو خواهد برد؛ اما در عین حال، این فشار‌ها می‌توانند به محرکی برای تقویت ساختار داخلی، خودکفایی و رشد مصرف داخلی تبدیل شوند اگر سیاست‌ها و مدیریت مناسب باشند. در وجه بلندمدت، بخش فولاد ایران مجبور خواهد شد به سمت خودکفایی بیشتر حرکت کند. به عبارت بهتر توسعه تولید مواد اولیه داخلی مانند آهن اسفنجی، توسعه زنجیره کامل تولید فولاد، بومی‌سازی ماشین‌آلات و قطعات یدکی از جمله اقدامات صنعت فولاد در درازمدت تحت‌تاثیر فعال شدن مکانیسم ماشه است. فناوری نوین، به ویژه در بخش‌هایی که نیاز به تجهیزات پیشرفته دارند، کمتر به‌صورت وارداتی در دسترس خواهد بود مگر آنکه اهمیت تحریم‌ها کاهش یابد یا راه‌هایی برای دور زدن آنها پیدا شود.

از منظر اقتصادی، کاهش صادرات فولاد باعث کاهش ورود ارز خواهد شد؛ این موضوع بر بودجه دولت، سرمایه‌گذاری و توان وارداتی تاثیر منفی دارد. نرخ ارز ممکن است تحت فشار قرار گیرد و تورم هزینه تولید فولاد و صنایع وابسته را افزایش دهد. همچنین ممکن است ظرفیت برخی کارخانه‌ها کاهش یابد اگر هزینه‌های عملیاتی و سرمایه‌ای بیش از توان اقتصادی آنها شود.

در سطح سیاسی و تجاری، احتمالا فشار برای اعطای مشوق‌های داخلی افزایش خواهد یافت؛ دولت ممکن است تسهیلات مالی، معافیت‌های گمرکی، سیاست حمایتی برای تامین مواد اولیه داخلی و حمایت از تکنولوژی و تحقیق در بخش فولاد را در دستور کار قرار دهد تا کاهش زیان‌ها جبران شود و بخش فولاد قابلیت رقابتی خود را حفظ کند.

در نهایت، اثر کلی فعال شدن مکانیسم ماشه بر بازار فولاد، ترکیبی از فشار‌های خارجی، فرصت‌های داخلی و ظرفیت تطبیق است. در کوتاه‌مدت بازار با کاهش صادرات و افزایش عرضه داخلی مواجه خواهد بود؛ در میان‌مدت صنایع پایین‌دستی رشد و مصرف داخلی تقویت می‌شود و در بلندمدت، با سرمایه‌گذاری مناسب و سیاستگذاری هوشمند، صنعت فولاد ایران می‌تواند ثبات بیشتری یابد و حتی بخشی از تاثیرات منفی را به فرصت بدل کند.

ثبت معاملات ۸۸درصدی در رینگ فیزیکی

بررسی تالار صنعتی و معدنی بورس کالای ایران در روز ۳۱ شهریورماه نشان می‌دهد که نسبت حجم معاملات به عرضه شمش از ۴۳ درصد در هفته چهارم معاملاتی شهریورماه به ۸۸ درصد افزایش داشته است که ۴۵ واحد درصد رشد را گزارش می‌کند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که حجم عرضه این محصول میانی زنجیره فولاد در روز ۳۱ شهریورماه ۱۴۰۴ نسبت به هفته گذشته افزایش ۲۴درصدی داشته است.

بررسی معاملات نشان می‌دهد که بورس کالای ایران میزبان عرضه ۱۹۴ هزار و ۶۱۵ تن شمش بود که با توجه به ثبت تقاضای ۲ برابری نسبت به عرضه ۸۸ درصد از عرضه‌ها مورد معامله قرار گرفت. قیمت میانگین موزون شمش در معاملات روز ۳۱ شهریورماه ۳۱ هزار و ۷۴۲ تومان به‌ازای هر کیلوگرم بود که رشد ۳.۶ درصدی را نسبت به هفته گذشته گزارش می‌کند. همچنین بررسی رینگ فیزیکی نشان می‌دهد که میزان معاملات در روز مورد بررسی نسبت به هفته گذشته افزایش ۶۳درصدی داشته است. قیمت پایه تعیین شده برای عرضه‌های شمش در بازه ۲۹ هزار و ۱۹۳ تومان تا ۳۰ هزار و ۷۳۰ تومان به‌ازای هر کیلوگرم تعیین شد و به‌طور کلی میانگین قیمت پایه در هفته پایانی شهریورماه نسبت به هفته گذشته افت ۰.۴ درصدی را به ثبت رساند.

بررسی حجم عرضه و تقاضای شمش در بورس کالای روز دوشنبه ۲۴ شهریورماه نشان می‌دهد که برای عرضه‌های نقدی تقاضا ضعیف و برای عرضه‌های اعتباری، طبق معمول تقاضا مطلوب دیده می‌شود که این موضوع حکایت از کمبود پول در این بازار دارد و در چنین شرایطی تقویت صادرات می‌تواند امید را به فعالان این حوزه بازگرداند.

همچنین بررسی تالار صنعتی و معدنی بورس کالای ایران نشان می‌دهد که این بازار روز یکشنبه ۳۰ شهریورماه میزبان عرضه ۱۹۴ هزار و ۵۰۰ تن آهن اسفنجی بود که با توجه به ثبت تقاضای ۱.۱ برابری نسبت به عرضه، ۷۳ درصد از عرضه‌ها مورد معامله قرار گرفت. قیمت میانگین موزون هر کیلوگرم آهن اسفنجی در معاملات اخیر نسبت به هفته گذشته ۰.۳ درصد کاهش داشت و به ۱۶ هزار و ۸۰۸ تومان به‌ازای هر کیلوگرم رسید. قیمت میانگین موزون معاملات آهن اسفنجی در هفته گذشته ۱۶ هزار و ۸۵۴ تومان به‌ازای هر کیلوگرم بود.

منبع:دنیای اقتصاد