به گزارش کارنا، یکی از سؤالات متداول رانندگان درباره قانون تصادف ۵۰-۵۰ و چگونگی پرداخت خسارت توسط شرکت‌های بیمه است. این بار به بررسی چنین قانونی می‌پردازیم.
در کلان‌شهر‌های ایران ترافیک سنگین و پرحجم خیابان‌ها به یکی از چالش‌های روزانه میلیون‌ها شهروند تبدیل شده است. هر روز صبح و عصر، هزاران خودرو در معابر اصلی و فرعی به حرکت درمی‌آیند و این حجم بالای تردد، زمینه‌ساز بروز حوادث متعدد می‌شود. در چنین شرایطی، رعایت دقیق قوانین راهنمایی و رانندگی نه تنها یک الزام قانونی، بلکه ضرورتی برای حفظ جان و مال خود و دیگران است.
عدم توجه به علائم راهنمایی، سرعت غیرمجاز، تغییر مسیر ناگهانی یا حتی حواس‌پرتی لحظه‌ای می‌تواند منجر به برخورد‌هایی شود که عواقب سنگینی به همراه دارد. این عواقب گاهی به شکل جریمه‌های نقدی ظاهر می‌شود که طبق جدول تخلفات، مبالغ قابل‌توجهی را به رانندگان تحمیل می‌کند و گاهی نیز به تصادفات جرحی یا حتی فوتی منجر می‌گردد که علاوه بر خسارات مادی، بار عاطفی و حقوقی سنگینی بر دوش خانواده‌ها می‌گذارد.
پلیس راهنمایی و رانندگی به عنوان نهاد ناظر بر اجرای قوانین، همواره بر پیشگیری تأکید دارد و رانندگان را به رعایت فاصله طولی، توجه به چراغ‌های راهنمایی و احترام به حقوق عابران پیاده فرا می‌خواند. با این حال، حتی با وجود این هشدارها، آمار تصادفات نشان‌دهنده آن است که بسیاری از حوادث ناشی از بی‌احتیاطی یا عدم رعایت مقررات راهنمایی و رانندگی رخ می‌دهد.
در این میان، یکی از مواردی که اغلب برای رانندگان ابهام‌برانگیز است، تصادفاتی است که در آنها نمی‌توان یک طرف را کاملاً مقصر دانست. به این نوع حوادث، در اصطلاح عامه تصادف ۵۰-۵۰ یا تقصیر مشترک گفته می‌شود. اگر تا به حال در چنین موقعیتی قرار نگرفته‌اید و می‌خواهید از حقوق خود در جاده‌ها آگاه باشید تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید تا جزئیات این قانون را به‌طور کامل بررسی کنیم.
مفهوم تقصیر مشترک در تصادفات رانندگی
در حقوق ایران، اصل بر این است که در هر حادثه رانندگی، کارشناس تصادفات پلیس راهور یا در موارد پیچیده‌تر، کارشناس رسمی دادگستری، میزان تقصیر هر یک از طرفین را بر اساس شواهد صحنه، کروکی، اظهارات شاهدان و بررسی فنی خودرو‌ها تعیین می‌کند. این درصد تقصیر می‌تواند از ۱۰۰ درصد برای یک طرف و صفر برای طرف دیگر تا تقسیم‌بندی‌های مختلف مانند ۷۰-۳۰، ۶۰-۴۰ یا حتی ۵۰-۵۰ باشد.
تصادف ۵۰-۵۰ زمانی اعمال می‌شود که کارشناس به این نتیجه برسد که هر دو راننده به‌طور مساوی در وقوع حادثه نقش داشته‌اند و هیچ‌کدام مقصر صرف نیستند. این وضعیت معمولاً در برخورد‌های شاخ‌به‌شاخ در معابر دوطرفه، تغییر مسیر هم‌زمان دو خودرو بدون رعایت حق تقدم، یا مواردی رخ می‌دهد که هر دو راننده تخلفی مانند عدم رعایت فاصله طولی یا سرعت مطمئنه کرده‌اند.
این حکم بر پایه اصول حقوقی مسئولیت مدنی و کیفری استوار است. در قانون مجازات اسلامی، مواد مربوط به جنایات غیر عمد ناشی از بی‌احتیاطی یا بی‌مبالاتی رانندگان پیش‌بینی شده و تأکید دارد که اگر برخورد دو وسیله نقلیه منجر به آسیب شود و تقصیر هر دو مساوی باشد، مسئولیت به‌طور برابر تقسیم می‌شود. این تقسیم‌بندی نه تنها در خسارات مالی، بلکه در موارد جرحی و حتی فوتی نیز اعمال می‌شود، هرچند در حوادث جانی، جنبه کیفری جداگانه‌ای نیز وجود دارد.
شرایط اعمال قانون ۵۰-۵۰
برای اینکه یک تصادف به عنوان ۵۰-۵۰ شناخته شود، چند شرط اساسی باید وجود داشته باشد:
۱. حضور کارشناس تصادفات: در تصادفات خسارتی که طرفین توافق ندارند یا خسارت بیش از حد معینی است، حضور افسر کارشناس پلیس راهور ضروری است. او با کشیدن کروکی و بررسی عوامل مانند محل برخورد، آثار ترمز، موقعیت خودرو‌ها و علائم راهنمایی، درصد تقصیر را تعیین می‌کند. اگر شواهد نشان دهد که هیچ‌کدام از طرفین تخلف بارز و یک‌طرفه نداشته‌اند، حکم ۵۰-۵۰ صادر می‌شود.
۲. عدم وجود مقصر صد درصد: مواردی مانند سبقت غیرمجاز، عبور از چراغ قرمز یا انحراف به چپ معمولاً یک طرف را ۱۰۰ درصد مقصر می‌کند؛ اما در برخورد‌های جانبی در تقاطع‌ها بدون چراغ یا هنگام تغییر لاین هم‌زمان، اغلب تقصیر مساوی تشخیص داده می‌شود.
۳. نوع تصادف: این قانون بیشتر در تصادفات دو خودرو اعمال می‌شود، اما اگر بیش از دو وسیله درگیر باشند، تقسیم مسئولیت به نسبت تعداد (مثلاً ۳۳-۳۳-۳۳ برای سه خودرو) انجام می‌گیرد.
۴. توافق یا عدم توافق طرفین: اگر طرفین کروکی سازشی (توافقی) بکشند و مقصر را مشخص کنند، دیگر ۵۰-۵۰ اعمال نمی‌شود؛ اما در کروکی غیر سازشی، نظر کارشناس ملاک است.
رانندگان باید توجه داشته باشند که اعتراض به نظر کارشناس ممکن است از طریق واحد اجراییات پلیس راهور یا در موارد جانی، از راه دادگاه پیگیری شود، اما معمولاً نظر اولیه کارشناس معتبر است.
نحوه پرداخت خسارات مالی در تصادف ۵۰-۵۰
در تصادفات صرفاً خسارتی و بدون جرح یا فوت، هر راننده موظف است ۵۰ درصد خسارت واردشده به خودرو طرف مقابل را جبران کند. نقش بیمه شخص ثالث در اینجا کلیدی است. طبق قانون بیمه اجباری، شرکت بیمه هر راننده، خسارت طرف مقابل را تا سقف تعهد مالی بیمه‌نامه که در سال‌های اخیر به‌طور قابل‌توجهی افزایش یافته پرداخت می‌کند؛ به‌عبارت‌دیگر:
بیمه راننده الف، ۵۰ درصد خسارت خودرو ب را می‌پردازد.
بیمه راننده ب، ۵۰ درصد خسارت خودرو الف را تقبل می‌کند.
اگر یکی از خودرو‌ها بیمه نداشته باشد، راننده فاقد بیمه شخصاً مسئول پرداخت سهم خود است و ممکن است با جریمه‌های اضافی نیز مواجه شود. همچنین، در خودرو‌های غیرمتعارف و لوکس، بیمه تنها تا سقف خودرو متعارف خسارت می‌پردازد و مابه‌التفاوت بر عهده راننده مقصر (حتی اگر ۵۰ درصد باشد) خواهد بود.
برای دریافت خسارت، زیان دیده باید مدارک شامل کروکی، بیمه‌نامه، گزارش کارشناسی و ارزیابی خسارت را به شرکت بیمه طرف مقابل ارائه دهد. فرآیند معمولاً سریع است، اما در موارد اختلاف، شورای حل اختلاف یا کمیسیون‌های تخصصی بیمه ورود می‌کنند.
خسارات جانی و دیه در تصادفات ۵۰-۵۰
اگر تصادف منجر به جراحت یا فوت شود، موضوع پیچیده‌تر می‌شود. در این موارد، طبق مقررات قانونی، هر راننده مسئول پرداخت نیمی از دیه یا ارش آسیب واردشده به راننده مقابل و سرنشینان هر دو خودرو است. بیمه شخص ثالث هر راننده، سهم دیه طرف مقابل را تا سقف تعهد بدنی پوشش می‌دهد. برای مثال:
اگر راننده الف مجروح شود، بیمه راننده ب نیمی از دیه او را پرداخت می‌کند.
اگر سرنشینی در خودرو ب آسیب ببیند، هر دو بیمه (نیمی از هرکدام) مسئول هستند.
در حوادث فوتی، همین تقسیم‌بندی اعمال می‌شود و صندوق تأمین خسارت‌های بدنی در موارد خاص (مانند فرار راننده یا عدم بیمه) ورود می‌کند. توجه شود که در جنبه کیفری، اگر تقصیر مساوی باشد، مجازات حبس یا جزای نقدی نیز ممکن است به‌طور برابر اعمال شود هرچند قاضی می‌تواند با توجه به شرایط تخفیف دهد.
نکات مهم برای رانندگان در مواجهه با تصادف ۵۰-۵۰
رانندگان عزیز باید بدانند که بهترین راه پیشگیری است. استفاده از کمربند ایمنی، رعایت سرعت مطمئنه و توجه کامل به جاده می‌تواند از بسیاری حوادث جلوگیری کند؛ اما در صورت وقوع تصادف:
صحنه را تغییر ندهید تا کارشناس برسد.
از توافق عجولانه بدون کروکی پرهیز کنید.
بیمه‌نامه معتبر داشته باشید، زیرا نبود آن عواقب سنگینی دارد.
در موارد تصادف جرحی و جانی، بلافاصله با اورژانس تماس بگیرید و محل را ایمن کنید.
پلیس راهور نیز با آموزش‌های مداوم و طرح‌های ترافیکی تلاش می‌کند این حوادث را کاهش دهد، اما همکاری شهروندان ضروری است.
در پایان باید گفت قانون ۵۰-۵۰ نمادی از عدالت در تقسیم مسئولیت است؛ جایی که هیچ‌کدام از طرفین نمی‌توانند خود را بی‌تقصیر بدانند. آگاهی از این مقررات نه تنها حقوق شما را حفظ می‌کند، بلکه به فرهنگ رانندگی ایمن‌تر در جامعه کمک می‌کند. امیدواریم با رعایت قوانین، شاهد کاهش چنین حوادثی باشیم و جاده‌های کشورمان امن‌تر شود.
منبع:پدال
ارسال نظر