کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی با توسعه هیبریدی‌ها

به گزارش کارنا، در شرایطی که کشور با کسری بودجه ۱۸۰۰ میلیارد تومانی در سال جاری رو‌به‌رو است و بخشی از این کسری ناشی از اختصاص یارانه سوخت خواهد بود، به طور قطع خودرو‌های انرژی نو و توسعه استفاده از آن در ناوگان حمل و نقل عمومی می‌تواند تا اندازه زیادی در صرفه جویی مصرف سوخت تاثیرگذار باشد به شرط آن که دولت شرایط استفاده از این خودرو‌ها را فراهم کند.

در این میان استفاده از خودرو‌های هیبریدی غیرپلاگین با توجه به عدم نیاز به سرمایه گذاری برای توسعه زیرساخت شارژ خودرو در سطح کشور و عدم نیاز به شارژ از طریق شبکه برق رسانی (عدم تاثیرگذاری بر ناترازی برق در کشور) توجه ویژه‌ای را به خود اختصاص می‌دهند.

تجربه استفاده از خودرو‌های هیبریدی در ایران از طراحی‌های نوآورانه دانشگاهی آغاز شد، سپس به واردات محدود و هیجان‌آور توسط برند‌های معتبر بین‌المللی رسید و در نهایت تعدادی خودروی هیبریدی وارد ناوگان شد، اما با وجود همه این موارد، تولید تجاری داخلی همچنان در مرحله آزمایشی باقی مانده است.

خودرو‌های هیبریدی در ایران می‌توانند مصرف بنزین را به‌ویژه در ترافیک شهری تا نصف کاهش دهند و در صورت استفاده گسترده از این خودروها، صرفه‌جویی ملی در حد چند میلیون لیتر در روز کاملاً دست‌یافتنی است.

در حال حاضر خودرو‌های هیبریدی غیر پلاگین در مقایسه با خودرو‌های بنزینی مشابه از کاهش مصرفی در حدود ۲۵ تا ۳۵ درصدی در چرخه رانندگی ترکیبی برخوردار هستند، اما باید در نظر داشت با در نظر گرفتن ناوگان حدود ۳۵ میلیون خودرو و موتور سیکلت بنزین سوز عرضه تعداد محدودی خودرو‌های هیبریدی نمی‌تواند به سرعت باعث کاهش مصرف سوخت در کشور شود که این امر نیازمند افزایش قابل توجه عرضه خودرو‌های هیبریدی و اسقاط گسترده خودرو‌های فرسوده و پرمصرف است.

بکارگیری خودرو‌های هیبریدی در کشور می‌تواند اثرات چشمگیری بر کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی داشته باشد. این تأثیر از چند جنبه قابل بررسی است که کاهش مستقیم مصرف بنزین نخستین و مهم‌ترین دستاورد استفاده از این خودرو‌ها است.

خودرو‌های هیبریدی از ترکیب موتور احتراقی و موتور برقی استفاده می‌کنند و در سرعت‌های پایین یا ترافیک شهری، بخش زیادی از حرکت توسط موتور برقی صورت می‌پذیرد که در این شرایط مصرف سوخت خودرو‌های هیبریدی به‌طور میانگین ۳۰ تا ۵۰ درصد کمتر از خودرو‌های صرفاً بنزینی است؛ بنابراین در سطح ملی، با جایگزینی حتی ۱۰ درصد ناوگان شهری با خودرو‌های هیبریدی در کنار اسقاط خودرو‌های فرسوده، می‌توان صرفه‌جویی چند میلیارد لیتری بنزین در سال را تجربه کرد.

کشور‌هایی نظیر ایران که مصرف بنزین بالا و همچنین ناترازی شدید انرژی دارند، با مشکل فشار بر بودجه یارانه‌ها و نیاز به واردات سوخت روبه‌رو هستند از این رو استفاده از خودرو‌های هیبریدی در کنار اسقاط پایدار خودرو‌های فرسوده و به دنبال آن کاهش مصرف بنزین می‌تواند

به کاهش فشار بر واردات و صرفه‌جویی ارزی کمک کند؛ بنابراین کاهش وابستگی به واردات و یارانه سوخت از دیگر اثرات مثبت استفاده از این خودرو‌ها است.

موتور‌های هیبریدی به‌دلیل بازیابی انرژی ترمز و استفاده از موتور برقی، راندمان بالاتری دارند. ضمن آن که آلایندگی کمتر این خودروها، علاوه بر کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی، به کاهش هزینه‌های ناشی از آلودگی هوا (درمان بیماری‌ها، خسارت زیست‌محیطی) کمک می‌کند. از این رو بهبود راندمان و کاهش آلایندگی از دیگر دستاورد‌های رونق خودرو‌های هیبریدی در ناوگان حمل و نقل خواهد بود.

نقش موثر در مدیریت تقاضای انرژی ناشی از رونق خودر‌وهای هیبریدی را باید از دیگر اثرات مثبت این اتفاق دانست. با رشد مصرف انرژی در بخش حمل‌ونقل، توسعه خودرو‌های هیبریدی می‌تواند سرعت رشد تقاضای سوخت‌های فسیلی را مهار کند و این امر به دولت فرصت می‌دهد که منابع نفت و گاز را به‌جای مصرف داخلی، به صادرات و ایجاد ارزش افزوده اختصاص دهد.

هرچند استفاده از این خودر‌وها مزایای زیادی دارد، اما در عین‌حال نباید نسبت به محدودیت‌ها و چالش‌های آن نیز بی توجه بود که قیمت بالاتر خودرو‌های هیبریدی نسبت به خودرو‌های معمولی را باید نخستین چالش این امر دانست. نیاز به زیرساخت خدمات پس از فروش و آموزش تعمیرکاران، وابستگی به واردات باتری و قطعات کلیدی و نبود سیاست‌های تشویقی کافی مانند معافیت‌های گمرکی یا وام‌های کم‌بهره نیز از دیگر محدودیت‌های توسعه و استفاده از خودرو‌های هیبریدی است.

اما آن چه مسلم است، استفاده گسترده از خودرو‌های هیبریدی می‌تواند یکی از مؤثرترین راهکار‌ها برای کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی در کشور باشد. این اقدام، علاوه بر صرفه‌جویی اقتصادی، منجر به بهبود کیفیت هوا و کاهش آلاینده‌ها نیز می‌شود. اما برای تحقق این هدف، نیاز به سیاست‌های حمایتی دولت در راستای توسعه زیرساخت‌های تولید این نوع خودروها، اختصاص مشوق جهت ترغیب مشتریان و فرهنگ‌سازی عمومی وجود دارد.